Gebruiker website-forum vordert inzage persoonsgegevens


Een Nederlandse publieke omroep heeft op haar website een forum. Op dit forum kunnen mensen die zich hebben geregistreerd artikelen plaatsen en op artikelen en reacties van anderen reageren. Gebruikers van het forum dienen zich te houden aan de huisregels en gebruiksvoorwaarden. Het forum wordt beheerd en gemodereerd door de moderator van de omroep. Een gebruiker van dit website-forum wendt zich met succes tot de rechter om inzage te krijgen in de persoonsgegevens die de omroep van hem verwerkt.

Geschatte leestijd: 6 minuten

Een gebruiker van dit forum neemt al sinds 2015 deel aan het forum. Sinds 2015 heeft hij met een eigen profielnaam al meer dan 20.000 berichten op het forum geplaatst. Begin 2022 heeft de moderator, de profielnaam van de gebruiker de toegang tot het forum voor één maand ontzegd wegens een ruzie op het forum met een andere deelnemers. 

De gebruiker wendt zich met succes tot de rechter om inzage te krijgen in de persoonsgegevens die de omroep van hem verwerkt. De rechter is daarbij kritisch op het soort gegevens dat door de gebruiker wordt gevraagd. De eis om de omroep te veroordelen tot het aanleveren van gegevens die buiten het bestek van persoonsgegevens vallen wordt dan ook afgewezen. 

Het verzoek van de gebruiker van het forum en het verweer van de omroep

De gebruiker (eiser in deze zaak) heeft de omroep meerdere malen verzocht om een aantal (persoons)gegevens aan hem te overleggen. Dit zonder succes waarna de gebruiker zich tot de rechter heeft gewend. Ter onderbouwing van zijn verzoek voert de verzoeker onder meer aan dat hij op grond van artikel 15 lid 1 AVG recht heeft om te horen welke persoonsgegevens van hem verwerkt zijn en zo nodig een volledig en begrijpelijk overzicht daarvan te krijgen. De omroep voert primair aan dat het pseudoniem, de profielnaam, geen persoonsgegeven is, subsidiair dat de journalistieke exceptie van toepassing is, meer subsidiair dat de gebruiker geen recht heeft op gegevens die er zijn en hij nog niet heeft en meer subsidiair dat deze gebruiker geen belang heeft.

Is een pseudoniem of profielnaam een persoonsgegeven?

De omroep betwist dat een pseudoniem of de profielnaam een persoonsgegeven is omdat de identificeerbaarheid ontbreekt. Volgens de gebruiker is het pseudoniem wel een persoonsgegeven, omdat dit aan hem te koppelen is via het IP-adres dat de omroep verwerkt. 

De rechtbank overweegt dat onder persoonsgegeven wordt verstaan alle informatie over een geïdentificeerde of identificeerbare persoon. Ook gepseudonimiseerde gegevens die door het gebruik van aanvullende gegevens aan een natuurlijke persoon kunnen worden gekoppeld, moeten als gegevens over een identificeerbare natuurlijke persoon worden beschouwd. 

Op de mondelinge behandeling heeft de gebruiker aangetoond dat hij schuilgaat achter het profiel door ten overstaan van de rechter te laten zien dat hij op het forum kan inloggen met dit profiel. Daar volgt uit dat het pseudoniem aan de gebruiker kan worden gekoppeld. De omroep heeft daarop haar primaire verweer laten varen. 

Kan de omroep een beroep doen op de journalistieke exceptie?

De omroep doet een beroep op de journalistieke exceptie van artikel 43 UAVG. Daartoe voert de omroep aan, hoewel zij zelf geen journalistiek inhoudelijk bijdragen op het forum plaatst, dat het forum een onderdeel uitmaakt van een journalistiek pakket (televisieprogramma en een uitgebreide website) dat is gericht op het dienen van het publiek met informatie, meningen en ideeën. 

Naar het oordeel van de rechtbank is de verwerking van persoonsgegevens zoals deze door de omroep wordt verricht geen journalistieke verwerking. De omroep is ten aanzien van het forum slechts de hostingprovider. In dat kader biedt de omroep een platform aan derden voor het plaatsen van artikelen en reacties. Zij modereert slechts of die berichten voldoen aan haar huisregels. Zij levert op het forum zelf geen eigen journalistiek-inhoudelijke bijdragen. In deze context kunnen de werkzaamheden niet worden aangemerkt als een journalistieke activiteit. Het gegeven dat het forum een onderdeel uitmaakt van het pakket met een televisieprogramma en een uitgebreide website maakt dat niet anders. Het beroep van de omroep op de journalistieke exceptie slaagt daarom niet.

Heeft de gebruiker een belang bij de inzage?

De omroep heeft aangevoerd dat de gebruiker het verzoek enkel heeft gedaan om verwijderde of gewijzigde berichten en oordelen van en over anderen terug te halen. Dit omdat hij de discussies met de andere forum deelnemers wil voortzetten en besluiten die genomen zijn bij het modereren ter discussie wil stellen.

De rechtbank geeft aan dat een betrokkene in beginsel niet hoeft te motiveren of te onderbouwen waarom hij/zij een inzageverzoek doet onder de AVG. De betrokkene hoeft bij de uitoefening van zijn inzagerecht niet een bepaald belang te stellen of het doel te vermelden dat hij met de inzage wil bereiken. Het enkele feit dat over hem gegevens worden verwerkt en dat hij wil controleren of de verwerking juist en rechtmatig zijn is voldoende.

Dat betekent niet, zoals de rechtbank verder motiveert, dat een inzageverzoek nooit misbruik van bevoegdheid kan opleveren. Dat kan bijvoorbeeld het geval zijn als het inzagerecht wordt gebruikt voor een ander doel dan controle of persoonsgegevens juist en rechtmatig worden verwerkt. Het is aan de verwerkingsverantwoordelijke om misbruik van bevoegdheid aan te tonen. Dat het doel van de gebruiker bij zijn inzageverzoek enkel ziet op een ander doel dan controle of de persoonsgegevens juist en rechtmatig zijn verwerkt, heeft de omroep onvoldoende onderbouwd. 

Een algemeen verzoek mag worden beantwoord met een algemeen overzicht

Het verzoek van de gebruiker heeft betrekking op het verstrekken van de persoonsgegevens die verband houden met de overtreding van de huisregels. Voorop gesteld wordt dat voor zover de gebruiker vraagt om inzage in welke huisregel hij heeft overtreden, het openingsbericht en berichten van anderen en/of de moderator (waarin zijn persoonsgegevens niet voorkomen), dit naar oordeel van de rechtbank niet gaat om persoonsgegevens en dus niet valt onder het inzagerecht. 

De rechtbank kwalificeert het inzageverzoek van de gebruiker als algemeen, zodat de omroep slechts een algemeen onderzoek hoefde te verrichtten naar de door haar verwerkte persoonsgegevens en kan de omroep volstaan met een algemeen verwerkingsoverzicht. Naar het oordeel van de rechtbank heeft de omroep in het licht van het algemeen geformuleerde verzoek van de gebruiker met het door haar ter zitting overgelegde verwerkingsoverzicht voldaan aan het inzagerecht. Dit overzicht stelt de gebruiker, naar het oordeel van de rechtbank, in staat om kennis te nemen van de persoonsgegevens die de omroep van hem heeft verwerkt en om te controleren of die juist zijn en rechtmatig zijn verwerkt. 

Vragen over privacyrecht en AVG?

Heb je nog vragen over dit onderwerp, neemt dan gerust contact op of lees andere artikelen over dit onderwerp.