Wachten op reactie van de leidende toezichthouder
De Consumentenbond dient een klacht in bij de AP tegen onrechtmatige verwerking van persoonsgegevens door Google en vraagt om handhavend op te treden. Deze klacht wordt echter behandeld door de Ierse autoriteit, die optreedt als leidende toezichthouder. De gewenste reactie blijft uit. De Consumentenbond stelt de AP vervolgens in gebreke wegens het niet tijdig beslissen op het verzoek om handhaving. De rechtbank Den Haag buigt zich over de vraag of de Consumentenbond belanghebbende is in deze zaak, en komt tot de conclusie dat er geen sprake is van het niet tijdig beslissen op de klacht en dat de ingebrekestelling te vroeg is gedaan.
Consumentenbond verzoekt AP tot handhaving
De vereniging Consumentenbond heeft in 2018 een klacht ingediend bij de Autoriteit Persoonsgegevens (AP) tegen Google LC. Deze klacht betreft het onrechtmatig volgen van de locatie van de Android-smartphone (Samsung galaxy A3, 2017). Dit zou in strijd zijn met de artikelen 5, 6, 7, 12, 13 en 25 van de AVG. De Consumentenbond handelt hier namens consumenten. De Consumentenbond verzoekt de AP hierbij om handhavend op te treden. Dit omdat er sprake is van een collectieve inbreuk op genoemde regels, waarvan veel consumenten de nadelige gevolgen ondervinden. De Consumentenbond stelt hierbij dat zij belanghebbende is in de zin van art. 1:2 lid 3 Awb.
In februari 2019 verwijst de AP, door middel van een voortgangsbericht, de Consumentenbond naar een persbericht waarin de AP aangeeft dat de klacht onderdeel uitmaakt van een gezamenlijke actie met andere Europese consumentenorganisaties.
AP is niet de leidende toezichthouder
Andere Europese toezichthouders hebben soortgelijke klachten ontvangen. De klacht wordt hierdoor behandeld conform de hoofdstukken VI en VII van de AVG. Omdat het Europese hoofdkantoor van Google gevestigd is in Ierland, is de Ierse autoriteit bevoegd om op te treden als leidende toezichthouder. Op grond van art. 14 lid 5 UAVG wordt de termijn voor het geven van een besluit opgeschort voor onbepaalde tijd. Weer later in 2019 heeft de AP aan de Consumentenbond meegedeeld dat de Ierse toezichthouder, als leidende toezichthouder het onderzoek doet naar de verwerking en dat AP betrokken toezichthouder is.
Op 26 november 2019 heeft de Consumentenbond de AP in gebreke gesteld wegens het niet tijdig beslissen op het verzoek om handhaving. In een voortgangsbericht van 2 december 2019 heeft de AP aan de Consumentenbond onder meer laten weten dat de Ierse toezichthouder in gesprek is met Google en dat Google wijzigingen heeft doorgevoerd die gerelateerd zijn aan de klacht.
Geen belanghebbende?
In de beroepsprocedure stelt de AP dat de Consumentenbond geen belanghebbende is. De statutaire doelstellingen van de Consumentenbond zijn naar mening van de AP te algemeen om ook het belang van bescherming van persoonsgegevens of privacy van derden te kunnen behartigen in een bestuursrechtelijke procedure. De Consumentenbond is van mening dat zij onterecht niet als belanghebbende wordt aangemerkt. De Consumentenbond voert tevens aan, dat door de AP onterecht is geconcludeerd dat de beslistermijn niet is overschreden en er geen dwangsom is verschuldigd.
De rechtbank Den Haag stelt dat de Consumentenbond volgens haar statutaire doelstelling opkomt voor een algemeen en collectief belang en zich in dit kader met de genoemde feitelijke werkzaamheden in het bijzonder richt op voorkoming van misstanden op het gebied van de privacy van consumenten. Deze privacybelangen zijn naar het oordeel van de rechtbank zodanig verweven met het algemeen belang dat de behartiging daarvan geacht moet worden besloten te liggen in de statutaire doelstellingen van de Consumentenbond. De rechtbank is van oordeel dat de AP, de Consument onterecht niet als belanghebbende heeft aangemerkt.
Klacht en ingebrekestelling komen te vroeg
De rechtbank doet de zaak vervolgens zelf af. Het gaat er hierbij om of er sprake is van niet tijdig beslissen op het handhavingsverzoek en of de AP een dwangsom is verschuldigd?
De rechtbank neemt in haar beslissing mee dat de Ierse autoriteit als leidende toezichthouder is aangemerkt. Deze Ierse toezichthouder heeft het onderzoek ingesteld. Het standpunt van de Consumentenbond dat de AP zelf onderzoek kan doen, is een gepasseerd station, zo stelt de rechtbank.
Binnen welke termijn dient de AP nu op het handhavingsverzoek te beslissen? Voor de beantwoording van deze vraag sluit de rechtbank aan bij een overwegingen van de rechtbank Midden-Nederland. De rechtbank stelt dat het van doorslaggevend belang is dat de klacht onderdeel is geworden van een groot en complex onderzoek over landsgrensoverschrijdende verwerking van persoonsgegevens. Hierdoor kan de AP niet eigenmachtig de omvang en het tijdspad van het onderzoek bepalen. Evenmin kan onder deze omstandigheden een vaststaande einddatum van de beslistermijn worden aangenomen.
Daarnaast, zo motiveert de rechtbank, heeft de AP de Consumentenbond regelmatig op de hoogte gehouden van de voortgang van het onderzoek. Hiermee heeft de AP aan zijn verplichtingen in dit kader voldaan.
Hiermee komt de rechtbank tot de conclusie dat er nog geen sprake is van het niet tijdig beslissen op de klacht en dat de ingebrekestelling te vroeg is gedaan. Er wordt geen dwangsommen verbeurd.
Vragen over Privacykwesties?
Heb je nog vragen over dit onderwerp of over het privacyrecht in het algemeen, neemt dan gerust contact op of lees andere artikelen over dit onderwerp.